Cà phê Việt Nam - Di sản kết nối toàn cầu

Hội thảo do Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Đắk Lắk phối hợp Trường Đại học Văn hóa thành phố Hồ Chí Minh, UNESCO, Đại học Văn Nam (Trung Quốc) tổ chức, cùng sự đồng hành của Tập đoàn Trung Nguyên Legend và hơn 200 đại biểu là các nhà khoa học, chuyên gia, nhà quản lý, doanh nghiệp, tổ chức trong và ngoài nước tham gia.

Bàn về giá trị và giá trị toàn cầu của cà phê

Hội thảo "Chuỗi giá trị ngành công nghiệp cà phê toàn cầu - Phát triển toàn cầu, địa phương và bền vững" ("Glocal and Sustainable Development: Coffee Industry Global Value Chain Top Forum 2025") đã thu hút gần 70 bài tham luận bao quát nhiều lĩnh vực tư kinh tế, xã hội, văn hóa, nhân học, di sản học và công nghệ chế biến, chuỗi giá trị toàn cầu và phát triển bền vững từ các nhà khoa học, chuyên gia, nhà nghiên cứu, tổ chức, doanh nghiệp, trong đó có 8 tham luận tiêu biểu được trình bày trực tiếp tại chương trình (ngày 6.12.2025).

Bản vẻ giá trị của cà phê trong chuỗi giá trị toàn cầu, tham luận "Đề văn hóa cà phê được UNESCO ghi danh di sản Thức hành tích - Vai trò sống động của công đồng chủ thể di sản", TS. Nguyễn Thị Thu Trang đại diện nhóm nghiên cứu cho biết: "Cà phê không chỉ là ngành hàng xuất khẩu chiến lược mang lại nguồn ngoại tệ lớn, mà còn tạo nên chuỗi giá trị kinh tế-văn hóa-xã hội-du lịch,… khép kín". Cà phê còn được phân tích với vai trò "kết nối xã hội", là phương tiện giao tiếp, "đi cà phê" gập ghép, trò chuyện, xây dựng mạng lưới xã hội.

‍

Ở góc nhìn quốc tế, trong tham luận "Taste Hierarchies of Taiwanese Coffee", GS. Chung Hsiu-Mei chia sẻ công trình nghiên cứu về văn hóa cà phê Đài Loan, "sự hình thành, dịch chuyển chuyên nghiệp của văn hóa cà phê phân ánh diễn biến đời sống" và nhận định quán cà phê "không chỉ là nơi tiêu dùng, mà là không gian biểu tượng, nơi các cảm quan thẩm mỹ và ranh giới giai tầng được đồng thời tranh luận". Trong nghiên cứu về "công đồng phỏng nữ "đời thường" tiêu dùng cà phê "đặc sản" tại Côn Minh (Brewing Friendship: How Urban Women Build a "Community of Philia" through Specialty Coffee Consumption in Southwest China), GS. Jiang Yan-rong thuộc Trường Đại học Văn Nam (Trung Quốc) nhận mạnh giá trị kết nối cộng đồng của cà phê,"việc chia sẻ tri thức, tiêu thụ cà phê đã hình thành một cộng đồng gắn kết bằng tình bằng hữu, tình thân thiện ".

Theo đó, việc tiếp cận cà phê dưới góc độ di sản văn hóa phi vật thể với các giá trị toàn cầu đang được phân tích sáu tận tại hội thảo. Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Đắk Lắk nhận định: "Sự chuyển đổi từ "kinh tế cà phê hàng hóa" sang "kinh tế cà phê văn hóa" không chỉ gia tăng giá trị sản phẩm mà còn tạo ra mô hình phát triển bền vững, biến cà phê từ sản phẩm nông nghiệp thành nguồn lực văn hóa - kinh tế sáng tạo". Tại hội thảo, PGS-TS Nguyễn Thị Phương Châm cho rằng: "Phát triển du lịch dựa trên Nền tảng Di sản văn hóa cà phê cũng chính là cách cà phê tham gia vào quá trình phát triển bền vững, hướng đến một xã hội hài hòa, nhân văn, giàu bản sắc văn hóa và sáng tạo".

Theo đó, câu chuyện cà phê Việt Nam "đã vượt qua nấc năng cấp bản của một thức uống trở thành một biểu tượng nhân diện văn hóa", được xem "là trạm hợp điểm cho sự giao thoa giữa yêu cầu toàn cầu và bản sắc địa phương" Đặc được đưa ra phân tích chuyên sâu tại hội thảo.