Nhiều người Mỹ cảm thấy nền kinh tế trì trệ, phải dùng đến tiền tiết kiệm và săn hàng giá rẻ cuối năm, theo khảo sát của AP-NORC.
Sergio Ruiz, 44 tuổi, sống tại Tucson (Arizona), tìm đến các chương trình "mua trước, trả sau" nhiều hơn để mua quà tặng cho con cái dịp Giáng sinh. "Giá cả tăng rồi. Biết làm sao được? Bạn phải kiếm được nhiều tiền hơn thôi", ông nói.
Khảo sát mới công bố của Trung tâm Nghiên cứu Chính sách Công AP-NORC cho biết khoảng 50% người Mỹ được hỏi thừa nhận việc chi trả cho quà cáp dịp cuối năm khó khăn hơn trước. Tỷ lệ tương tự đang tìm kiếm mức giá thấp nhất khi mua sắm và có đến 40% phải rút tiền tiết kiệm nhiều hơn.
Ngoài ra, khoảng một nửa đang trì hoãn các khoản mua sắm lớn hoặc cắt giảm chi tiêu cho những mặt hàng không thiết yếu nhiều hơn thông thường. Đánh giá tổng quan, phần lớn (68%) tiếp tục cho rằng nền kinh tế đang ở tình trạng "kém", không thay đổi so với tháng 12/2024, thời điểm trước khi ông Trump trở lại Nhà Trắng.
Người dân mua đồ trang trí Giáng sinh tại một khu chợ mùa lễ hội ở Công viên Bryant, New York, ngày 16/11. Ảnh: Reuters
Theo AP-NORC, kết quả khảo sát mới dưới thời Tổng thống Donald Trump rất giống với khảo sát từng thực hiện vào tháng 12/2022, khi ông Joe Biden tại nhiệm và nước Mỹ vật lộn với lạm phát vọt lên mức cao nhất bốn thập kỷ.
Ba năm sau, lạm phát giảm đáng kể nhưng vẫn ở mức 3%, cao hơn một điểm phần trăm so với mục tiêu của Cục Dự trữ Liên bang (Fed). Cuộc khảo sát cho thấy chính mức giá, chứ không chỉ tỷ lệ lạm phát, mới là thách thức của nhiều gia đình. 87% cho biết giá thực phẩm cao hơn bình thường trong vài tháng qua. Khoảng hai phần ba nói giá điện và quà tặng dịp lễ cao hơn. Ngoài ra, 50% cho rằng giá xăng gần đây cao hơn.
Báo cáo bán lẻ mùa cuối năm do S&P Global công bố tháng trước cũng nhận định tâm lý và niềm tin tiêu dùng thấp kéo dài, lạm phát dai dẳng và áp lực trên thị trường lao động đè nặng lên mùa mua sắm năm nay. Giá bán lẻ hiện vẫn cao hơn khoảng 25% so với năm 2020, áp lực lên khả năng chi trả của người tiêu dùng Mỹ.
S&P Global ước tính doanh số bán lẻ mùa lễ hội năm 2025 tăng 4% so với 2024, tương đương tốc độ năm ngoái nhưng thấp hơn bình quân 10 năm (5,3%). Nhu cầu dự kiến tăng "khiêm tốn", hỗ trợ bởi nhóm khách hàng thu nhập cao và vay tiêu dùng. "Người tiêu dùng ngày càng sử dụng các chương trình tín dụng để chi trả cho cả hàng thiết yếu lẫn hàng không thiết yếu", báo cáo nêu.
AP-NORC cũng đánh giá chi tiêu của người tiêu dùng Mỹ vẫn duy trì khá vững, bất chấp tâm lý tiêu cực về nền kinh tế. Tuy nhiên, các mức thuế quan của ông Trump đã khiến hành vi mua sắm của một số khách hàng thay đổi.
Andrew Russell, 33 tuổi, giảng viên tại Arlington Heights, bang Illinois, trước đây thường mua sắm trực tuyến và tìm những món quà độc đáo từ khắp nơi trên thế giới. Nhưng do tác động của thuế quan, anh đã chuyển sang mua quà tại địa phương. "Năm nay, tôi chỉ mua những thứ có thể trực tiếp đến lấy", anh nói.
Khi được hỏi về tình hình 2026, khoảng 40% dự đoán xấu hơn. Gần 30% cho rằng không thay đổi nhiều và chỉ xấp xỉ 20% tin mọi thứ khá hơn, theo AP-NORC. Để so sánh, khảo sát năm ngoái ghi nhận 40% người được hỏi tin rằng nền kinh tế 2025 sẽ tốt hơn 2024.
Phụ thuộc vào chương trình chăm sóc y tế Medicaid và hỗ trợ thực phẩm SNAP, Millicent Simpson, 56 tuổi, sống tại Cleveland (Ohio), dự đoán tình hình sẽ tệ hơn đối với những người như bà. "Tổng thống đang khiến mọi thứ trở nên khó khăn với chúng tôi. Ông ấy can thiệp vào các chương trình hỗ trợ của chính phủ dành cho tất cả mọi người, từ trẻ đến già", bà nói.
Tổng thống Trump khẳng định rằng Mỹ "không hề có" lạm phát và nền kinh tế đang bùng nổ. Ông bày tỏ thất vọng vì công chúng cảm nhận khác. "Khi nào mọi người mới hiểu chuyện gì đang xảy ra?", ông viết trên Truth Social hôm 11/12.
"Khi nào các cuộc thăm dò mới phản ánh sự vĩ đại của nước Mỹ ở thời điểm hiện tại và thấy rõ mọi thứ tệ đến mức nào chỉ một năm trước?", ông nói. Tổng thống khẳng định lợi ích từ các chính sách của mình bắt đầu lan tỏa mạnh năm 2026.
Các quan chức Nhà Trắng dự kiến để ông Trump đi vận động khắp cả nước nhằm củng cố niềm tin người dân vào nền kinh tế trước thềm bầu cử giữa nhiệm kỳ.
Phiên An (theo AP, S&P)
